συνέντευξη | γιώργος παπανικολάου */* φωτογραφίες | studio kominis + σταύρος χαμπάκης */* επιμέλεια | ιάκωβος καγκελίδης + τάσος θώμογλου
“Δεν είναι εύκολο να είσαι ανοιχτός στις αλλαγές, από μία ηλικία και μετά. Είμαι 67 χρονών κι άλλα πράγματα με ενδιέφεραν στο θέατρο. Ίσως, φτάσαμε στο σταυροδρόμι “αν ενδιαφέρεις ή αν ενδιαφέρεσαι” γι αυτή την εποχή. Περνάω ένα προσωπικό στοχασμό του “τι κάνω από εδώ και πέρα”. Είμαι σε μια μεταβατική στιγμή, όπου ο εγκλεισμός έπαιξε μεγάλο ρόλο, και μοιραία με στρέφει προς τα μέσα….ποιος είμαι…τι θέλω να κάνω…αν μου αρέσει ή όχι αυτό που πάει να συμβεί….και ταυτόχρονα είναι και η οικονομική επιβίωση που οφείλει να υπάρξει”… Ο Δημήτρης Καταλειφός στο rejected…
“Θεατρικά, το εικοσαήμερο μετά τις γιορτές, στην Αθήνα, ήταν τρομερά δύσκολο. Δοκιμάζονται οι αντοχές μας, οι επιθυμίες και τα νεύρα μας. Είναι μια πρωτόγνωρη συνθήκη. Πάντα το θέατρο μετά του Άη-Γιαννιού κάνει “κοιλιά”. Φέτος συνέπεσε με τον κορονοϊό κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ακυρώνονται παραστάσεις επειδή κολλάνε οι ηθοποιοί, άλλα θέατρα σταματάνε για λίγες μέρες, άλλα ανοίγουν και ξανακλείνουν με ένα νέο κρούσμα, άλλα οριστικά. Στην Αθήνα, μας βρήκε κι ισχυρή χιονόπτωση που κράτησε με προβλήματα για αρκετές μέρες κι αναρωτιέμαι “τί άλλο θα μας βρει;”. Από την άλλη, τουλάχιστον φέτος τα θέατρα είναι ανοιχτά σε σχέση με πέρυσι και οι εργαζόμενοι κάνουν τη Τέχνη και το επάγγελμά τους. Κι όμως, είναι στιγμές που η όλη κατάσταση είναι αποκαρδιωτική κι οφείλεις να βρεις αντοχές κι υπομονή. Όλοι, με κάποιο τρόπο, θέλουμε να σπρώξουμε το καιρό και να φτάσουμε στην άνοιξη, για να είναι καλύτερα τα πράγματα”.
“Αν βλέποντας το κοινό με μάσκες, χάνεται η χαρά του παιχνιδιού; Ναι. Από μία άλλη οπτική, βέβαια, είναι συγκινητικό να έρχονται θεατές με ρίσκο, στο θέατρο και να κάθονται δύο ώρες υπομονετικά με μάσκα στο πρόσωπο. Αυτό δείχνει την αγάπη των ανθρώπων για το θέατρο. Είναι μια δυσκολία που μοιραζόμαστε ατύπως, θίασος και θεατές. Πλέον έχει καταντήσει ρίσκο κάθε μετακίνηση έξω από το σπίτι σου. Τα θέατρα που πήγαν καλύτερα αυτή τη χρονιά, ήταν αυτά που απευθυνόντουσαν σε πιο νεανικό κοινό. Οι νέοι είναι πιο τολμηροί. Παραστάσεις που απευθύνονται σε κοινό άνω των 40 χρονών, δεν πάνε τόσο καλά, μιας και οι άνω των σαράντα χρονών είναι οι πιο φοβισμένοι. Κι έτσι, κάποια θέατρα τη βγάζουν πιο δύσκολα, λιγότερο αξιοπρεπώς, κάποια αλλά καλύτερα….πάντως λίγα θέατρα έχουν πραγματικά μεγάλη προσέλευση. Εμείς παίζουμε “Το τέλος του παιχνιδιού” του Μπέκετ, εδώ και τρεις μήνες στην Αθήνα, ένα κείμενο που θα ήταν δύσκολο σε οποιαδήποτε εποχή. Θαρρώ, πήγαμε αξιοπρεπώς καλά. Είχαμε ξεκινήσει πρόβες πριν μας βρει η πανδημία κι είπαμε φέτος να μην το εγκαταλείψουμε και να παλέψουμε με το κόπο που είχαμε κάνει, τόσους μήνες προβών”.
“Η επόμενη μέρα, μετά τη πανδημία, στο ελληνικό θέατρο θα είναι σε φάση επανεκκίνησης και επαναπροσαρμογής. Ούτως ή άλλως, τη τελευταία δεκαετία στο ελληνικό θέατρο υπάρχει ένας απίστευτος πλουραλισμός. Με 2.000 παραστάσεις το χρόνο στην Αθήνα -κι ίσως λέω λίγες- οι εργασιακές συνθήκες έχουν γίνει από ερασιτεχνικές έως ανυπόφορες. Οι ηθοποιοί δεν πληρώνονται τις πρόβες. Οι ηθοποιοί παίζουν σε 2-3 έργα για να βγάλουν τα προς το ζην, με το ζόρι ένας συνολικός μισθός. Ο κορονοϊός αποτέλειωσε αυτή τη κατάσταση. Μετά από ένα τέτοιο κοσμοιστορικό γεγονός, δεν ξέρω όταν τελειώσει, πως θα είμαστε. Όλοι έχουμε ψυχολογικά αλλάξει. Έχουμε σκεφτεί πράγματα, κάναμε απολογισμούς. Η τομή είναι μεγάλη και εικάζω πως και το ρεπερτόριο θα αλλάξει”.
“Όλοι περιμένουμε μια μεγάλη αλλαγή, τόσο στο θέατρο, όσο και στη ζωή. Δεν μπορούμε να είμαστε ίδιοι. Τώρα το ζούμε. Προσπαθούμε να αντέξουμε και να μην αρρωστήσουμε. Ο ψυχικός μας κόσμος είναι βαθιά επηρεασμένος. Όταν περάσει αυτό το παγκόσμιο φαινόμενο, οριστικά, εκεί θα αναλογισθούμε και θα πράξουμε τις μεγάλες αλλαγές. Και στη ζωή και στο θέατρο. Η κρατική επιχορήγηση σε θεατρικές ιδιωτικές παραστάσεις, εδώ και δέκα χρόνια, είναι από ασήμαντη έως ανύπαρκτη. Μοιραία, στο θέατρο μπήκαν πολύ παραγωγοί κι άλλαξε το τοπίο. Πολλές παραστάσεις πλέον δεν σκοπεύουν στο θέατρο, μα στο θέαμα. Είναι πιο εύκολο να ανεβαίνουν έργα πιο εύπεπτα, με μουσική, πιο “θεαματικά”. Το θέατρο των μεγάλων συγγραφέων, του κλασσικού ή και σύγχρονου ρεπερτορίου, έχει αρκετά μειωθεί. Κυριαρχούν θεάματα από βιβλία ή διάφορες ιδέες. Έχουν γίνει μεγάλες αλλαγές και πιστεύω θα γίνουν κι άλλες. Καλύτερο ή χειρότερο; Επιφυλάσσομαι, δεν ξέρω. Προέρχομαι από μια γενιά που άλλα πίστευε κι άλλα πράγματα της άρεσαν. Εγώ καταθέτω μια αμηχανία στην επόμενη μέρα του ελληνικού θεάτρου”.
“Δεν είναι εύκολο να είσαι ανοιχτός στις αλλαγές, από μία ηλικία και μετά. Είμαι 67 χρονών κι άλλα πράγματα με ενδιέφεραν στο θέατρο. Ίσως, φτάσαμε στο σταυροδρόμι “αν ενδιαφέρεις ή αν ενδιαφέρεσαι” γι αυτή την εποχή. Περνάω ένα προσωπικό στοχασμό του “τι κάνω από εδώ και πέρα”. Είμαι σε μια μεταβατική στιγμή, όπου ο εγκλεισμός έπαιξε μεγάλο ρόλο, και μοιραία με στρέφει προς τα μέσα….ποιος είμαι…τι θέλω να κάνω…αν μου αρέσει ή όχι αυτό που πάει να συμβεί….και ταυτόχρονα είναι και η οικονομική επιβίωση που οφείλει να υπάρξει. Πλέον, παρατηρώ την τεράστια δύναμη που έχει αποκτήσει η τηλεόραση. Οι ηθοποιοί νοιάζονται περισσότερο να παίξουν σε μια τηλεοπτική σειρά, παρά σε μια παράσταση. Είναι πιο ασφαλείς οι ηθοποιοί στο υγειονομικό κομμάτι κάνοντας τηλεόραση και αποκτούν μια δημοφιλία. Ο εγκλεισμός εμένα μου έκανε καλό με τις “Συμπληγάδες γενεθλίων” που έγραψα και πρόσφατα με τη δεύτερη ποιητική συλλογή μου “Πίσω από τζάμια θολά”.”
“Όταν γράφεις η πληγή γίνεται πιο βαθιά κι ότι γράφεις γίνεται πιο συνειδητό και θεραπευτικό. Η εμπειρία της γραφής ήταν μια τομή στη ζωή μου. Έγινε απρόσμενα. Ούτε καν προσέβλεπα σε αυτό. Πραγματοποιήθηκε ενστικτωδώς κι αυθόρμητα. Το καλό είναι πως αγκαλιάστηκε με αγάπη από το κόσμο….δεν το περίμενα! Πριν δύο χρόνια, δεν μπορούσα να διανοηθώ ότι θα έχουν τόση επιτυχία αυτά τα βιβλία. Γράφοντας αυτά τα ποιήματα-δεν ξέρω αν θα επαναληφθεί- ένιωσα μια μεγάλη ανακούφιση. Μίλησα, όχι μέσα από συγγραφείς, αλλά προτάσσοντας τον εαυτό μου. Τη ματιά μου. Και φαίνεται ήταν αναγκαίο να μου συμβεί. Γιατί είναι ωραίο να παίζεις έργα και να μιλάς έμμεσα μέσω άλλων, μα έχει άλλη δυναμική να μιλάς ο ίδιος. Με δικά σου λόγια. Το έχω ανάγκη….δεν μου έχει τελειώσει”….
“Γιατί δεν παίζω το καλοκαίρι σε αρχαίες τραγωδίες; Το καλοκαίρι είναι μια αγαπημένη μου εποχή. Την θέλω για μένα. Είμαι από νησί και θέλω τη θάλασσα και τα θερινά σινεμά. Συνήθως, κάνω και κάποιες πρόβες για τα χειμερινά έργα που έπονται. Θα ήθελα, κάποτε, να παίξω σε μια αρχαία τραγωδία, μα να έχουμε περισσότερο χρόνο για πρόβες. Να ήταν κάτι πιο πειραματικό….η φεστιβαλική παρουσίαση έργων σε ανοιχτά θέατρα δεν μου λείπει ιδιαίτερα….Μου αρέσουν οι μικρές σκηνές και οι κλειστοί χώροι. Θέλω να υπάρχω και να μην υπάρχω. Δεν είμαι του “μεγάλου” και του “επικού””.
“Την επόμενη μέρα στο θέατρο, θα πρέπει το κράτος να βοηθήσει τους νέους καλλιτέχνες. Να μην υπάρχουν μόνο τα “Ωνάσεια” και “Νιάρχος” που έχουν αλλάξει πολύ το θεατρικό “τοπίο”. Οι νέοι και άγνωστοι ηθοποιοί χρειάζονται μια υποστήριξη. Αλλιώς, πώς θα προχωρήσουν κι αυτοί;
Το θέατρο έχει καταντήσει να είναι “μόδα” και δημόσιες σχέσεις. Πλέον, η τρομερή πληθώρα παραστάσεων απαιτεί διαφήμιση, facebook, ηθοποιοί αυτο-διαφημίζονται και ανεβάζουν τη κριτική που πήρανε. Όλο αυτό, για μένα είναι θλιβερό. Αυτή η αυτοδιαφήμιση λες και ο καλλιτέχνης είναι μόνο ένα προϊόν, είναι κάτι τόσο ξένο από τη δική μου εποχή….Δεν μου αρέσει αν και -καταλαβαίνω πια -πως “παίζεται το παιχνίδι”. Υπάρχει η τρομερή αδυναμία των εφημερίδων που είχαν ένα κύρος στη γραφή και έχουν πέσει σε μια “καμπή”, με το internet -ταυτόχρονα- να έχει ανεβάσει μετοχές και οι ηθοποιοί να “διαφημίζονται” μέσω αυτού ή να “αυτοδιαφημίζονται”, σε ένα σκληρά ανταγωνιστικό “τοπίο”.”
“Στο θέατρο έχει χαθεί η αφοσίωση, η σεμνότητα, η υπομονή των προβών. Αν παίξεις σε ένα σήριαλ, την επόμενη μέρα σε υποδέχονται σαν τον Μάρλον Μπράντο. Δεν ΄πα να έχει παίξει ένας ηθοποιός, 300 Άμλετ και Τσέχωφ; Ένα σήριαλ αρκεί για να γίνεις σπουδαίος. Κι ότι έκανες παλαιότερα στο θέατρο, κανένας να μη το πάρει είδηση”.
Ευτυχώς, παίρνω ακόμα χαρά, τα πρωινά, πηγαίνοντας στο γειτονικό καφενείο να συζητάω, για οτιδήποτε άλλο, εκτός από θέατρο. Προσεκτικά με τη μάσκα. Η χαρά μου είναι να μοιραστώ όμορφες σκέψεις με φίλους, η ανάγνωση ενός καλού βιβλίου, μια ωραία ταινία….ένας περίπατος….Τί ζωγράφισα, τελευταία; Ένα δωμάτιο του σπιτιού μου, όταν έμπαινε ο ήλιος κι έδινε ωραίες αποχρώσεις στο δωμάτιο, σε όλους τους τοίχους….μου άρεσε ο τρόπος που ζωγράφισα ένα ηλιόλουστο εσωτερικό χώρου…να σας το δείξω;
- Ο Δημήτρης Καταλειφός πρωταγωνιστεί στο “Τέλος του Παιχνιδιού” του Μπέκετ, που παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο Αθήνας και στη Θεσσαλονίκη, στο θέατρο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΝ, από 3 έως και 6 Φεβρουαρίου.
Πηγή: rejected.gr/katjimbeket?fbclid=IwAR1NB4N5RKmiLFqNsBZDwd_0gzYnoIxYk44wjmCZ9yoc8zkzG9wV8fo2i7c
