Επανεξέταση του ΦΠΑ σε συγκεκριμένα βασικά αγαθά, ώστε να φανεί στη τσέπη του καταναλωτή αποκλιμάκωση των τιμών, πρότεινε μεταξύ άλλων για το πρόβλημα της ακρίβειας ο γενικός Διευθυντής Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Λευτέρης Κιοσές.
Σε συνέντευξη του στη Valuenews.gr και τη δημοσιογράφο Γεωργία Ζιαγάκη ο κος Κιοσές αναφέρθηκε στην πρόσφατη έρευνα του ΙΕΛΚΑ, όπου συγκρίνει ένα μέσο καλάθι του σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα με άλλες χώρες της Ευρώπης.
Σύμφωνα με την έρευνα, φθηνότερο είναι το καλάθι στην Ελλάδα με τους Έλληνες καταναλωτές όμως να πληρώνουν πιο ακριβά το ελαιόλαδο, τα φρούτα και τα λαχανικά. H έρευνα αφορά τις τιμές του Δεκεμβρίου 2023.
Σχολιάζοντας την κατάργηση των προσφορών στα σούπερ μάρκετ ο κος Κιοσές, υπογράμμισε πως σημασία έχει η τελική τιμή που πληρώνει ο καταναλωτής, κάτι που μέχρι στιγμής δεν γνωρίζουμε εάν θα λειτουργήσει θετικά στο σύνολο των δαπανών ενός νοικοκυριού.
Πιο φτηνό το μέσο καλάθι σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα
« Η έρευνα μας περιλαμβάνει πάνω από 5.000 τιμές προϊόντων που έχουμε συγκρίνει. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι συγκριτικά με τις περισσότερες χώρες η Ελλάδα είναι φθηνότερη, σχετικά με τις χώρες της Ευρώπης. Είμαστε περίπου στα ίδια επίπεδα με την Ισπανία, αν και είμαστε ακριβότεροι από την Πορτογαλία. Αυτές είναι οι τελικές τιμές με το ΦΠΑ. Εάν αφαιρέσουμε τον συντελεστή του ΦΠΑ και δούμε τις τιμές, τότε είναι ακόμη πιο θετική για την Ελλάδα η σύγκριση, όπου σε αυτή την περίπτωση βρισκόμαστε στα ίδια επίπεδα με την Πορτογαλία. Κάτι τέτοιο δείχνει ότι τουλάχιστον σε σχέση με το επίπεδο των τιμών είμαστε αρκετά ανταγωνιστικοί. Εκεί που διαφοροποιούμαστε είναι το κομμάτι των εισοδημάτων, που δεν μπαίνει στην εξίσωση της συγκεκριμένης μελέτης.
Αφορούν τιμές του Δεκεμβρίου του 2023 και είναι τιμές μόνο των σουπερ μάρκετ, μικρών και μεγάλων. Περιλαμβάνονται και τιμές επώνυμων προϊόντων, προωθητικής ετικέτας και μη. Είναι ένα πολύ μεγάλο δείγμα πολλών διαφορετικών τιμών ώστε να έχουμε την καλύτερη δυνατή σύνδεση του δείγματος μας.
Η έρευνα μας πραγματοποιήθηκε τόσο σε εγχώρια όσο και σε εισαγόμενα προϊόντα, η αλήθεια είναι πως δεν τα ξεχωρίσαμε. Ούτως ή αλλιώς είναι πολύ δύσκολη να γίνει η συγκεκριμένη καταμέτρηση καθώς πολλά προϊόντα μπορεί να εισάγονται με ελληνικό barqode, μπορεί να συσκευάζονται στην Ελλάδα και να αποκτούν ελληνικό barqode. Υπάρχουν λοιπόν πολλοί διαφορετικοί παράμετροι για να πουν εάν ένα προϊόν είναι ελληνικό και πόσο της εκατό είναι ».
Οι Έλληνες καταναλωτές πληρώνουν πιο ακριβά το ελαιόλαδο, τα φρούτα και τα λαχανικά
« Αποκλιμάκωση με την έννοια της μείωσης των τιμών είναι κάτι που δύσκολα θα δούμε και θεωρώ πως είναι και κάτι που είναι ακόμα ιδιαίτερα μακριά. Μέχρι στιγμής βλέπουμε ένα αρκετά μεγάλο φρένο στην πορεία των αυξήσεων των τιμών. Έχει ισορροπήσει λίγο το κομμάτι του πληθωρισμού, αν και είναι κάτι που δε βλέπουμε ακόμη στα νούμερα καθώς η σύγκριση είναι ακόμα με την προηγούμενη χρονιά. Το τελευταίο 4μηνο φαίνεται να υπάρχει μια αρκετά καλή εικόνα στις περισσότερες κατηγορίες προϊόντων με εξαίρεση κάποιες κατηγορίες, οι οποίες έχουν πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα στα ελληνικά νοικοκυριά και έχουν επιβαρύνει ιδιαίτερα όπως είναι το ελαιόλαδο, τα φρούτα και τα λαχανικά.
Όσον αφορά το ελαιόλαδο παίζουν πολύ παράγοντες ρόλο στην τελική τιμή που φθάνει στον καταναλωτή. Έχει φυσικά να κάνει με την ποιότητα, με το ΦΠΑ κ.α. Δεν είμαστε σε χαμηλή θέση συγκριτικά με την Πορτογαλία, την Ισπανία ή την Ιταλία. Από την άλλη όμως, δεν είναι και το ελαιόλαδο ένα προϊόν που μπορούμε να συγκρίνουμε και αυτό γιατί για το ελληνικό νοικοκυριό είναι πολύ σημαντικό το ελαιόλαδο ».
Πρέπει να επανεξεταστεί το ΦΠΑ σε συγκεκριμένα αγαθά
« Οι λόγοι που το ΦΠΑ εξακολουθεί και είναι σε υψηλά επίπεδα είναι καθαρά πολιτικοί και δημοσιονομικοί. Η άποψη μας είναι πως πράγματι είναι πολύ υψηλά οι φορολογικοί μας συντελεστές και είναι συντελεστές που επιβαρύνουν έντονα τα ελληνικά νοικοκυριά. Σίγουρα θεωρούμε πως είναι κάτι που πρέπει να επανεξετάσουμε, τουλάχιστον για κάποια συγκεκριμένα προϊόντα.
Οι καταναλωτικές συνήθειες των καταναλωτών άλλαζαν και αλλάζουν πολύ γρήγορα τα τελευταία χρόνια. Η ακρίβεια έχει οδηγήσει σε αρκετές δράσεις μείωσης των δαπανών, είτε αυτό είναι η συνολική μείωση των δαπανών είτε αυτό έχει να κάνει με τις επιλογές των προϊόντων που θα προτιμήσουν ».
Τι αλλάζει στις προσφορές των σούπερ μάρκετ
« Δε γνωρίζω εάν είναι κάτι που θα έχει θετικό ή αρνητικό αποτέλεσμά στην τσέπη των καταναλωτών. Σίγουρα θα οδηγήσει σε μια μείωση των αρχικών τιμών, χωρίς να γνωρίζω όμως πόσο θα επηρεάσει τις τελικές τιμές. Εμάς σαν καταναλωτές μας ενδιαφέρει περισσότερο η τελική τιμή που πληρώνουμε και η συνολική δαπάνη που κάνουμε. Τώρα εάν το προϊόν το αγοράζουμε με μεγαλύτερη έκπτωση από την αρχική τιμή ή με μια χαμηλή έκπτωση από μια πιο χαμηλή αρχική τιμή, στο τέλος δε θα παίξει κάποιον ιδιαίτερο ρόλο στη δαπάνη που θα έχουμε σαν νοικοκυριά. Είναι κάτι που θα πρέπει να το δούμε στην πράξη πως θα πάει, αν και δε θεωρώ πως θα προσφέρει μαγικές λύσεις ».
Πως θα μπορούσε να επιτευχθεί μια αποκλιμάκωση τιμών
« Δεν υπάρχει κάποια λύση στο θέμα της ακρίβειας αλλιώς θα την είχαμε ήδη βάλει στο τραπέζι. Θεωρώ όμως πως η μείωση του ΦΠΑ, η αξιολόγηση περισσότερο των αλυσίδων εφοδιασμού της αγοράς, να δούμε λίγο παραπάνω από που ξεκινάν τα προϊόντα και που μπορεί να υπάρχουν κρυμμένα κόστη. Είναι πράγματα που θα μπορούσαμε να δούμε, αλλά και πάλι δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι θα οδηγήσουν σε χαμηλότερα επίπεδα τιμών. Ενδεχομένως να βοηθήσουν σε μια πιο γρήγορη αποκλιμάκωση των τιμών ».
