Σημαντική επιβράδυνση σημειώνει η οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας, παρά τις μειώσεις των επιτοκίων και τη συνεπακόλουθη υποτίμηση του νομίσματος που, σύμφωνα με τον Τούρκο πρόεδρο, επρόκειτο να οδηγήσει σε αύξηση των εξαγωγών, των επενδύσεων και των νέων θέσεων εργασίας. Τα στοιχεία που δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα φέρουν το τουρκικό ΑΕΠ να έχει αυξηθεί μόλις κατά 3,9% το γ΄ τρίμηνο του έτους, καταγράφοντας σημαντική επιβράδυνση σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο, όταν η ανάπτυξη έφθασε το 7,7%.
Πρόκειται, όμως, και για την πλέον απότομη επιβράδυνση μετά τη συρρίκνωση που γνώρισε η τουρκική οικονομία, όπως και σχεδόν όλες οι οικονομίες ανά τον κόσμο την άνοιξη του 2020 στην κορύφωση του πρώτου κύματος της πανδημίας. Oπως, άλλωστε, προκύπτει από τα περαιτέρω στοιχεία, με την προσαρμογή στις εργάσιμες ημέρες και τις εποχιακές παραμέτρους, στην πραγματικότητα το γ΄ τρίμηνο το τουρκικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 0,1% σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο. Και όπως επισημαίνουν πολιτικοί και οικονομικοί αναλυτές, είναι τόσο σημαντική η επιβράδυνση ώστε σίγουρα αποτελεί σήμα κινδύνου για τον Ταγίπ Ερντογάν, που ετοιμάζεται για τις εκλογές του επόμενου έτους. Η απότομη επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης εξηγεί τη στάση της κεντρικής τράπεζας, που από τον Αύγουστο άρχισε και πάλι να μειώνει επιθετικά τα επιτόκια της τουρκικής λίρας, παρά τον ιλιγγιώδη πληθωρισμό που ήδη είχε υπερβεί το 85%. Μετά και την τελευταία κίνησή της την περασμένη εβδομάδα τα επιτόκια βρίσκονται πλέον στο 9%, ενώ ο πληθωρισμός έχει εκτοξευθεί σε επίπεδα γύρω στο 90% με τα επίσημα στοιχεία. Και σημειωτέον ότι ομάδα ανεξάρτητων οικονομολόγων υπολογίζει ότι στην πραγματικότητα βρίσκεται κοντά στο 180%.
Κωφεύοντας στα πραγματικά στοιχεία και την καταβαράθρωση του βιοτικού επιπέδου των Τούρκων, ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, Νουρεντίν Νεμπατί, εξέφρασε με μήνυμά του στο Τwitter την εκτίμηση ότι η προσέγγιση της Τουρκίας αποφέρει καρπούς, ενώ υποσχέθηκε πως η κυβέρνηση θα παραμείνει προσηλωμένη «στις πολιτικές που στηρίζουν την απασχόληση». Αυτή η ανορθόδοξη πολιτική που επιβάλλει ο Τούρκος πρόεδρος, όμως, οδηγεί σε επιτάχυνση του πληθωρισμού, που μοιραία υπονομεύει την ανάπτυξη.
Οι αλλεπάλληλες μειώσεις των επιτοκίων δεν έχουν δώσει πάντως καμία ώθηση στην τουρκική οικονομία των 800 δισ. δολ. Επιχειρήσεις και καταναλωτές πλήττονται από τον πληθωρισμό και την ακρίβεια, με την τουρκική λίρα να έχει υποτιμηθεί κατά ακόμη 10% στη διάρκεια του γ΄ τριμήνου. Η ισοτιμία της πλησιάζει, έτσι, τις 19 τουρκικές λίρες προς το δολάριο. Oπως τονίζει η οικονομολόγος του Bloomberg, Σέλβα Μπαχάρ Μπαζικί, «παρά την επιβράδυνση της ανάπτυξης, ο πληθωρισμός θα εξακολουθήσει να επιβαρύνει την οικονομία και θα αποτελεί λόγο ανησυχίας, καθώς η χαλαρή νομισματική πολιτική της κεντρικής τράπεζας υπονομεύει το νόμισμα και επιταχύνει τον πληθωρισμό». Η ίδια προεξοφλεί πως θα συνεχιστεί αυτή η πολιτική μέχρι τις εκλογές στα μέσα του 2023 προκειμένου να ενισχύεται η ζήτηση που θα οδηγεί και σε αυξήσεις των τιμών. Από τα στοιχεία προκύπτει πως παρά την πτώση του βιοτικού επιπέδου, οι καταναλωτικές δαπάνες παραμένουν προς το παρόν ενισχυμένες, με τις δαπάνες των νοικοκυριών να έχουν αυξηθεί 19,9% το γ΄ τρίμηνο. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι πολλά τουρκικά νοικοκυριά έχουν επισπεύσει κάποιες αγορές τους, καθώς προεξοφλούν περαιτέρω επιτάχυνση του πληθωρισμού.
Σε ό,τι αφορά πάντως το σχέδιο του Τούρκου προέδρου να τονώσει την οικονομία με την αύξηση των εξαγωγών, φαίνεται να μην αποδίδει καρπούς. Πρώτον, γιατί η αύξηση των εξαγωγών επιβραδύνεται δραματικά τους τελευταίους και τον Οκτώβριο περιορίστηκε σε ένα ισχνό 3%, όταν τον Σεπτέμβριο είχε υπερβεί το 9%. Κι αυτό γιατί κύριες αγορές των τουρκικών προϊόντων είναι οι ευρωπαϊκές οικονομίες, πολλές από τις οποίες βρίσκονται ήδη στα πρόθυρα της ύφεσης. Η επιβράδυνση των εξαγωγών καταδεικνύει ότι η ανάπτυξη της Τουρκίας τους επόμενους μήνες θα εξαρτηθεί από το κατά πόσον θα μπορέσει να ενισχύσει τη ζήτηση στην εγχώρια αγορά, αλλά και να τονώσει τις επενδύσεις των επιχειρήσεων.
Oπως τονίζει πάντως το Bloomberg, η Τουρκία παραμένει ανάμεσα στις ταχύτερα αναπτυσσόμενες χώρες-μέλη της ομάδας των 20 μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου, τoυ G20. Η κυβέρνηση Ερντογάν αναμένεται να επιστρατεύσει και πάλι διάφορα μέτρα για να αναθερμάνει την οικονομία ενόψει των εκλογών που έχουν προγραμματισθεί για τον Ιούνιο. Ενα εξ αυτών είναι και η υπόσχεση για μια γενναία αύξηση του βασικού μισθού που αναμένεται να ανακοινωθεί εντός του Δεκεμβρίου και θα προσφέρει ενδεχομένως στα νοικοκυριά μια στήριξη έναντι του πληθωρισμού.
kathimerini
