“Δίχως ταβάνι” εξακολουθούν να αυξάνονται τα ενοίκια των κατοικιών σε όλη τη χώρα, βάζοντας σε κεντρικό πλάνο το μείζον κοινωνικό πρόβλημα της στέγασης.
Οι τιμές των ακινήτων έχουν εκτοξευθεί ακόμα και σε περιοχές που μέχρι πρότινος θεωρούνταν προσιτές για ευάλωτα νοικοκυριά.
Οι ιδιοκτήτες από τη μεριά τους χάνουν μεγάλο έδαφος της αγοράς λόγω των βραχυχρόνιων μισθώσεων, όπου σε συνδυασμό με την μειωμένη προσφορά και την υψηλή ζήτηση αυξάνουν τις τιμές των ενοικίων.
Από την άλλη μεριά, οι ενοικιαστές λόγω της ακρίβειας και του μειωμένου διαθέσιμου εισοδήματος, αναγκάζονται να αναζητήσουν φθηνότερη στέγη, υποβαθμίζοντας συχνά το επίπεδο και την ποιότητα ζωής τους.
Σε συνεντεύξεις τους στη Valuenews.gr, τόσο ο Γενικός Γραμματέας της ΠΟΜΙΔΑ Μάνος Κρανίδης, όσο και ο Πρόεδρος του Συλλόγου Προστασίας Ενοικιαστών Άγγελος Σκιαδάς αναφέρθηκαν στους παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές των ενοικίων αλλά και στις πιθανές λύσεις που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν από τη μεριά της κυβέρνησης.
Ειδικότερα:
Γιατί συνεχίζονται οι αυξήσεις στα ενοίκια
Ο Γραμματέας Ενημέρωσης ΠΟΜΙΔΑ, Μάνος Κρανίδης, αναφέρθηκε στον παράγοντα της ζήτησης, η οποία είναι μεγαλύτερη από την προσφορά.
« Ο πρώτος παράγοντας που επηρεάζει τις τιμές αφορά τη ζήτηση, η οποία είναι μεγαλύτερη από την προσφορά. Δηλαδή, τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο υπάρχει μεγάλη ζήτηση για τις μισθώσεις και δεν καλύπτεται από την υπάρχουσα προσφορά κατάλληλων ακινήτων. Τα παραπάνω οφείλονται σε διαφορετικούς παράγοντες, όπως είναι για παράδειγμά η ζήτηση που έχει αυξηθεί. Ο κόσμος δεν μπορούσε και λόγω των χαμηλών διαθέσιμων εισοδημάτων που δεν μπορεί να αποταμιεύσει, δεν μπορεί και να αγοράσει ακίνητα. Ειδικότερα, κατά τα χρόνια των μνημονίων δεν υπήρξε καμία αγορά, όλοι μίσθωναν. Κάπως έτσι έπεσε και το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα. Επίσης, πολλά ακίνητα βγήκαν από την αγορά και είναι πλέον στις βραχυχρόνιες μισθώσεις.
Πάνω από 20.000 ακίνητα είναι AirBnb, ένας αριθμός που πρόκειται να μειωθεί μετά τις αλλαγές που έγιναν στη φορολόγηση του. Εξάλλου κάποιος που έχει το σπίτι του στη βραχυχρόνια, ενώ μέχρι τώρα ήταν μια συμφέρουσα επιλογή οικονομικά, αυτό αλλάζει. Ήδη έχει ξεκινήσει μια τάση, όπου πολλά μικρά ακίνητα μετατρέπονται σε κανονική μίσθωση.
Από την άλλη έχουμε και ιδιαίτερα μειωμένη οικοδομική δραστηριότητά, η οποία τα χρόνια των μνημονίων είναι σχεδόν μηδενική. Μετά το 2016-2017 ξαναξεκίνησε αλλά τα νεόδμητα είναι ένα ποσοστό 12-15% του συμβολικού όγκου. Είναι και λίγα και ακριβά σπίτια, τα οποία δεν πάνε για μίσθωση. Όποιος κάνει αυτή τη στιγμή μια ανάπτυξη για κατοικία δεν προορίζονται για μίσθωση ».
Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Προστασίας Ενοικιαστών, Άγγελος Σκιαδάς ως κύριο παράγοντα στο στεγαστικό πρόβλημα τοποθετεί τη νοοτροπία των ιδιοκτητών, οι οποίοι βοηθήθηκαν από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις.
« Η συνεχόμενη αύξηση των τιμών οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Ο βασικός όμως παράγοντας αφορά μια νοοτροπία που έχει δημιουργηθεί από την πλευρά των ιδιοκτητών, οι οποίοι μετά από 10 χρόνια οικονομικής κρίσης προσπαθούν μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα να καλύψουν τις “ζημιές” τους. Κατά τη διάρκεια δηλαδή της 10ετίας είχαν καθηλωθεί τα ενοίκια, χωρίς να παρουσιάζουν μείωση παρά ελάχιστων εξαιρέσεων. Ακριβώς αυτό προσπαθούν να καλύψουν τα τελευταία χρόνια. Τα παραπάνω έχουν βοηθηθεί από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, σπίτια τα οποία χάθηκαν από την αγορά ενοικίασης ».
Ο παράγοντας της διεθνής ζήτησης στα ακίνητα της χώρας
Η ΠΟΜΙΔΑ από τη μεριά της δεν θεωρεί πως η διεθνή ζήτηση επηρεάζει το πρόβλημα σε τόσο μεγάλο βαθμό, σημειώνοντας πως οι επενδύσεις κινούν την ελληνική αγορά.
« Η διεθνή ζήτηση αυτή τη στιγμή κινεί την ελληνική αγορά, με κάποια εγχώρια ζήτηση. Αλλά η διεθνής ζήτηση είναι κάτι καλό για την ελληνική οικονομία, διότι έρχονται επενδύσεις. Αυτό υπήρχε και θα εξακολουθήσει να υπάρχει, αλλιώς η ελληνική οικονομία θα πάει σε ύφεση ».
Ο Σύλλογος Προστασίας Ενοικιαστών αντίθετα θεωρεί πως η διεθνή ζήτηση επιδεινώνει περισσότερο το στεγαστικό πρόβλημα.
« Σε μεγάλο ποσοστό επίσης επηρεάζει η διεθνή ζήτηση για τα ακίνητα της χώρας. Το πρόβλημα είναι πως τα τελευταία χρόνια δε γίνονται οικοδομές, ενώ την ίδια ώρα πολλές κατοικίες έχουν παλαιώσει και οι ιδιοκτήτες δεν έχουν τα χρήματα για την απαραίτητη ανακαίνιση τους, με αποτέλεσμα να αποσύρονται και αυτές από την αγορά. Βεβαίως, και η μεγάλη αύξηση της ζήτησης από ξένους λόγω της Golden Visa από τους ξένους επενδυτές έχει επιδεινώσει περισσότερο το πρόβλημα ».
Τι ακριβώς συμβαίνει με τα χιλιάδες ακίνητα που παραμένουν κλειστά
« Χιλιάδες ακίνητα αυτή τη στιγμή είναι κενά και δεν αξιοποιούνται. Αυτό συμβαίνει είτε γιατί είναι παλιά, είτε γιατί ανήκουν στο δημόσιο, είτε στις τράπεζες ή σε ιδιώτες που δεν μπορούν να τα αξιοποιήσουν. Ακριβώς εδώ είναι και η λύση του στεγαστικού προβλήματος. Και επιπρόσθετα να υπάρξει κοινωνική κατοικία, από το κράτος » , αναφέρει από τη μεριά του ο κος Κρανίδης.
Σε αντίθεση με τα παραπάνω έρχονται τα λεγόμενα του κο Σκιαδά όπου κάνει λόγο για ένα περίπου 30% των συγκεκριμένων ακινήτων όπου νοικιάζονται χωρίς να δηλώνονται.
«Το θέμα με τα κλειστά σπίτια είναι ένα ζήτημα που δεν έχει διερευνηθεί σε βάθος. Δίνει δηλαδή η Στατιστική Υπηρεσία κάποιο ποσοστό κλειστών σπιτιών, από εκεί πέρα όμως δεν έχει ελεγχθεί πόσα από αυτά είναι κατάλληλα για ενοικίαση ή είναι ερείπια, πόσα είναι αγνώστου ιδιοκτήτη και πόσα ενοικιάζονται χωρίς να δηλώνονται στην εφορία. Εμείς ως Σύλλογος Ενοικιαστών έχουμε επίσημες καταγγελίες ότι ένα μεγάλο ποσοστό νοικιάζεται με μαύρα χρήματα. Από δικές μας στατιστικές περίπου το 30% αυτών που θεωρούνται κλειστά, δεν είναι ».
Στο κόκκινο οι τιμές των ενοικίων σε όλη τη χώρα
Την άποψη πως όσο απομακρύνεται κανείς από το κέντρο της Αθήνας θα δει τις τιμές να μειώνονται, εξέφρασε ο κος Κρανίδης.
« Αυτή τη στιγμή Νότια και Βόρεια Αττική έχει φτάσει στο ανώτατο ταβάνι, ενώ την ίδια ώρα δεν υπάρχει και διαθεσιμότητά ακινήτων, τουλάχιστον καλής ποιότητας. Θα βρει κανείς κάτι πιο παλιό και πάλι όμως με πολύ αυξημένες τιμές. Η Αθήνα έχει κάποιες δυνατότητες σε περιοχές που αναπτύσσονται, όχι όμως σε σημεία όπως το κέντρο ή το Κολωνάκι. Επίσης, τα Δυτικά και Ανατολικά αναπτύσσονται, έχουν ευκαιρίες και δυνατότητές. Όσο απομακρύνεται κανείς από το κέντρο οι τιμές μειώνονται.
Για να καταλάβουμε το εύρος υπάρχουν 7 εκατ. ιδιοκτήτες, από τους οποίους τα 2 εκατ. μισθώνουν. Πολλά είναι κενά και δεν τα μισθώνουν καθόλου, χωρίς όμως να υπάρχει και κάποια άλλη αξιοποίηση του. Αξίζει να σημειωθεί για τους ενδιαφερόμενους πως θα πρέπει να γίνει μια καλή έρευνας αγοράς, υπάρχουν δυνατότητες αρκεί να ψάξεις σωστά και να κάνεις σωστές προτάσεις ».
Ο κος Σκιαδάς από την άλλη υπογράμμισε πως δεν έχει παρατηρηθεί μείωση των τιμών σε καμία περιοχή.
« Όλες οι περιοχές της Αττικής θεωρούνται πλέον κόκκινες, από άποψη τιμών. Ακόμα και οι θεωρούμενες λαϊκές περιοχές, που δεν έχουν τουριστικό ενδιαφέρον για βραχυχρόνιες μισθώσεις έχουν ανεβεί τα ενοίκια. Δηλαδή, όταν βλέπουμε στη Νίκαια, στην Κυψέλη ή στο Περιστέρι να έχουν εκτιναχθεί τα ενοίκια, τότε δεν υπάρχει κάποια περιοχή που μπορούμε να πούμε ότι είναι ακόμη σε λογικά πλαίσια. Στη Θεσσαλονίκη επικρατεί μια παρόμοια κατάσταση, το ίδιο και στη Λάρισα και μεγάλο πρόβλημα επίσης υπάρχει όπου υπάρχουν πανεπιστήμια. Μείωση του ενοικίου δεν έχει παρατηρηθεί σε καμία περιοχή. Περίπου το 70% του πληθυσμού είναι στο ενοίκιο ».
Λύση στο στεγαστικό πρόβλημα
Την αξιοποίηση κάθε κενού ακινήτου ζητά η ΠΟΜΙΔΑ.
« Εάν δεν παρθούν δραστικά μέτρα και άμεσα, δε θα αλλάξει κάτι. Εμείς ως ΠΟΜΙΔΑ προτείναμε για κάθε κενό ακίνητο που θα αξιοποιηθεί και θα μισθωθεί να έχει χαμηλότερη φορολογία μισθωμάτων. Την ίδια ώρα, διάφορα προγράμματα μπορούν να επιδοτήσουν τις ανακαινίσεις. Πρέπει να γίνει ένα πλαίσιο ενεργειών που θα χτυπήσει την καρδιά του προβλήματος. Και φυσικά πρέπει να δοθούν ακίνητα από το κράτος με χαμηλό ενοίκιο προς τις ευάλωτες ομάδες, όπως είναι οι τρίτεκνοι ή οι μεγάλες οικογένειες.
Πρέπει επίσης να εξετάσουμε πως θα αυξήσουμε τους ιδιοκτήτες, να υπάρξουν δηλαδή προγράμματα που θα βοηθούν για την αγορά ακινήτου. Πρόγραμμα όπως το “Στέγη για νέους” και άλλα παρόμοια, ώστε να βοηθηθεί ο κόσμος. Είναι πολύ σημαντικό για την αγορά, διότι το ποσό που θα πληρώνει ο πολίτης για το δάνειο είναι πιο μικρό από το ενοίκιο ».
Να επανέλθει το ανώτατο επιτρεπόμενο μίσθωμα ζητά ο Σύλλογος Ενοικιαστών.
« Μακροπρόθεσμα μόνο εφόσον υπάρξουν επενδύσεις και εφόσον και το ίδιο το κράτος θέλει να διευκολύνει την οικοδόμηση. Ώστε να δημιουργηθούν κάποιες καινούργιες κατοικίες και να μπουν στην αγορά. Όμως, θα πρέπει να βρεθεί μια λύση βραχυπρόθεσμα με κάποια άμεσα μέτρα. Αυτή τη στιγμή που το πρόβλημα είναι μεγάλο, ο Σύλλογος Προστασίας Ενοικιαστών έχει δυο βασικά αιτήματα:
Αφενός ναι μεν να μπει ένα επιτρεπόμενο μίσθωμα στις μισθώσεις, το οποίο θα προκύπτει από διάφορους συντελεστές όπως είναι η τιμή ζώνης, η παλαιότητα του σπιτιού, η ενεργειακή απόδοση από όπου θα προκύπτει ένα ανώτατο επιτρεπόμενο μίσθωμα πάνω από το οποίο δε θα μπορεί να νοικιαστεί ένα σπίτι. Είναι κάτι που υπήρχε παλιά σαν νόμος και είχε εφαρμοστεί περίπου μέχρι το 1995 και είχε πολύ θετικά αποτελέσματα. Εάν λοιπόν επανέλθει το ανώτατο επιτρεπόμενο μίσθωμα, σε συνδυασμό με μια υποχρεωτική ελάχιστη παράταση των μισθώσεων για 6 χρόνια τουλάχιστον, θεωρούμε πως βραχυπρόθεσμα μπορεί μόνο έτσι να λυθεί το πρόβλημα ».
Πως λειτουργούν μέχρι στιγμής τα μέτρα της κυβέρνησης
Ο κος Κρανίδης σχολίασε την θετική κατεύθυνση της κυβέρνησης, υπογραμμίζοντας πως χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση.
« Ήδη υπάρχουν κάποια πολύ καλά προγράμματα από τη μεριά της κυβέρνησης. Βέβαια, δεν ικανοποιήθηκε η ζήτηση στις 40.000 αιτήσεις. Χρειάζονται νέα προγράμματα, νέα χρηματοδότηση και νέους πόρους. Θέλει συνεχής προσπάθεια και μια ολιστική προσέγγιση, η οποία να μη σταματά. Κάθε χρόνο πρέπει να έχουμε τέτοια προγράμματα, ώστε να δημιουργηθεί ένα πλέγμα που θα ανεβάσει την ιδιοκατοίκηση και να δημιουργήσουμε προσφορά κατοικιών προς μίσθωση ».
Από την αντίθετη μεριά ο κος Σκιαδάς θεωρεί πως στο πρόγραμμα Ανακαινίζω - Ενοικιάζω δεν υπάρχει ασφαλιστική δικλείδα για τον ιδιοκτήτη, ότι αφού πάρει την επιδότηση θα νοικιάσει σε λογικό ποσό.
« Όσον αφορά το πρόγραμμα Σπίτι μου που αφορά την επιδότηση νέων σπιτιών σε νέους ανθρώπους, είναι ένα πολύ μικρό ποσοστό, σίγουρα θα βοηθήσει κάποιος νέους, χωρίς όμως να λύσει το πρόβλημα. Γιατί το πρόβλημα δεν είναι μόνο στους νέους, είναι και στους οικογενειάρχες, είναι σε όλη την κοινωνία. Το δεύτερο πρόγραμμα το Ανακαινίζω Ενοικιάζω είναι ναι μεν σε θετική κατεύθυνση, όμως θα μπορούσε να αποδώσει μόνο εάν συνδυαζόταν με το ανώτατο επιτρεπόμενο μίσθωμα. Διότι ναι μεν το κράτος επιδοτεί τον ιδιοκτήτη για να το ανακαινίσει και να το ενοικιάσει, θα πρέπει όμως να μπει και ένας περιορισμός στο ποσό που θα το νοικιάσει. Διότι, κάπως έτσι θα φτάσουμε στο αποτέλεσμα να παίρνουν για ένα 3αρι επιδότηση, να το φτιάχνουν και στη συνέχεια να βγαίνουν στην αγορά και να ζητάνε 1000 ευρώ. Οπότε ούτε το πρόβλημα λύνεται ενώ ο ιδιοκτήτης θα εκμεταλλευτεί αυτή την επιχορήγηση, μπορεί να ανακαινίσει το σπίτι και στη συνέχεια να μην το ενοικιάσει. Δεν υπάρχει κάποια ασφαλιστική δικλείδα πως ο ιδιοκτήτης που θα πάρει την επιδότηση θα ελεγχθεί ότι θα το νοικιάσει με ένα λογικό ενοίκιο ».
Συμβόλαιο αορίστου χρόνου | Μπορεί ο ιδιοκτήτης να διώξει τον ένοικο επειδή δεν πληρώνει την αύξηση του ενοικίου;
Από τη μεριά των ιδιοκτητών, ο κος Κρανίδης σημείωσε πως πρέπει να προσέχουν οι ενοικιαστές τι ακριβώς υπογράφουν.
« Το ελάχιστο συμβόλαιο είναι 3 χρόνων. Θα πρέπει όλοι να προσέχουν τι υπογράφουν στα συμφωνητικά τους μισθωτήρια. Ό,τι υπογράφουν αυτό ισχύει ».
Ο κος Σκιαδάς, από τη μεριά των ενοικιαστών, έκανε λόγο για πάρα πολλές καταγγελίες όπου οι ιδιοκτήτες διώχνουν εντός 15 ημερών τον ενοικιαστή αν αρνηθεί να πληρώσει την αύξηση.
« Από τη στιγμή που η μίσθωση είναι αορίστου χρόνου, ο νόμος αναφέρει πως ο ιδιοκτήτης έχει δικαίωμα να καταγγείλει τη μίσθωση αορίστου χρόνου, οπότε ο ενοικιαστής υποχρεούται να αποχωρίσει από το σπίτι μέσα σε 15 ημέρες. Αυτό σημαίνει ότι ή μου δίνεις τα διπλάσια ή φεύγεις μέσα σε 15 ημέρες. Ακριβώς εκεί ο ενοικιαστής δεν έχει καμία προστασία. Το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να πάει στο δικαστήριο και να πάρει μια προθεσμία γύρω στους 4-5 μήνες για να φύγει. Είναι η μοναδική αντίδραση που έχει. Και ο ιδιοκτήτης από τη μεριά του μπορεί να ασκήσει αγωγή μόνο επειδή έληξε η μίσθωση, ούτε για ιδιοκατοίκηση. Ακριβώς εδώ είναι και η δική μας τοποθέτηση που αφορά την υποχρεωτική 6χρονη μίσθωση. Κάπως έτσι θα καταφέρουμε να έχουμε και μια ισορροπία. Έχουμε πάρα πολλές τέτοιες καταγγελίες στον Σύλλογο Ενοικιαστών, όπου πολλοί ενοικιαστές αναγκάζονται να υποκύψουν στους εκβιασμούς ».
