Μπορούν τα ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών να αποδοθούν στην κλιματική αλλαγή; Πώς λειτουργεί το φαινόμενο El Nino ; Οι Συμφωνίες του Παρισιού για την μείωση των εκπομπών ρύπων είναι πλέον επαρκείς; Ποια η επίπτωση της ενεργειακής κρίσης και του πολέμου στην Ουκρανία στην Πράσινη Μετάβαση;
Τα κρίσιμα αυτά ερωτήματα εξετάζονται στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο» (Α’ Πρόγραμμα, Σάββατα και Κυριακές 12.00-13.00) με καλεσμένο τον Δημήτρη Λάλα, Ομ. Καθηγητή Μετεωρολογίας του ΕΚΠΑ και αμερικανικών πανεπιστημίων, πρώην πρόεδρο του Αστεροσκοπείου Αθηνών και εθνικό εκπρόσωπο της Ελλάδας στις διεθνείς διαπραγματεύσεις για την Κλιματική Αλλαγή την περίοδο 1993-2007.
Τις προηγούμενες μέρες άρχισε να γίνεται δύσκολη η καταγραφή του αριθμού των καταρριπτόμενων κλιματικών ρεκόρ, ειδικά στο βόρειο ημισφαίριο, όπου ολόκληρος ο Ιούνιος, αλλά και οι πρώτες εβδομάδες του Ιουλίου ήταν οι θερμότερες από τότε που υπάρχουν καταγραφές, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή υπηρεσία Copernicus και τους αμερικανικούς οργανισμούς της NASA και της NOAA (Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ).
Σε σειρά από χώρες της Ευρώπης, καθώς και άλλων Ηπείρων σημειώνονταν αλλεπάλληλα ρεκόρ θερμοκρασίας εδάφους και υπό σκιά. Επί δύο συνεχόμενα 24ωρα η μέση παγκόσμια θερμοκρασία έμεινε ακίνητη. Η θερμοκρασία στην επιφάνεια της θάλασσας στη Ν. Φλόριδα έφτασε στους 32 βαθμούς και σε σημεία της Μεσογείου τους 30.
Σε μια χώρα μέχρι τώρα υγρή και ψυχρή, όπως ο Καναδάς, οι φετινές μεγα-πυρκαγιές έχουν κάψει από τις αρχές του χρόνου έκταση όση μιάμιση φορά η Ελλάδα και δεν αναμένεται να κοπάσουν πριν τον Σεπτέμβριο. Και το αρχικό ερώτημα που τίθεται στον κ. Λάλα είναι αν όλες αυτές οι καταγραφές μπορούν να αποδοθούν ξεκάθαρα στην κλιματική κρίση ή βλέποντας μια μεγαλύτερη εικόνα αποτελούν κλιματικά φαινόμενα που υπήρχαν πάντα μέσα στους φυσικούς ρυθμούς και σε εποχές πριν το ανθρωπογενές φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Επίσης, ένας σημαντικός παράγων για το θερμότερο φετινό καλοκαίρι, πιθανόν και ολόκληρο το 2023 αλλά και τα αμέσως επόμενα χρόνια, θεωρείται το περιοδικό φαινόμενο El Ninο, η τελευταία εμφάνιση του οποίου ήταν το 2016. Στην εκπομπή εξετάζεται το τι γνωρίζουμε για το El Nino -πέραν του ότι αυξάνει τη θερμοκρασία στον Ειρηνικό για να ακολουθηθεί από τo αντίστροφο φαινόμενο La Nina- κι αν θεωρείται πως συσχετίζεται με την κλιματική αλλαγή ή απλώς συνυπάρχει.
Ακόμη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όρισε την 15η Ιουλίου «Ευρωπαϊκή Ημέρα για τα Θύματα της Παγκόσμιας Κλιματικής Κρίσης», ενώ τις προηγούμενες ημέρες δημοσιοποιήθηκε κοινή έκθεση του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης και του Γαλλικού Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας που υπολογίζει τα θύματα από καύσωνες στην Ευρώπη, μέσα στο 2022, σε 61.000. Επίσης, ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (ΠΜΟ) προβλέπει πως έως το 2050 ένας στους δύο Ευρωπαίους θα ζει σε συνθήκες μεγάλου και παρατεταμένου καύσωνα περίπου 30 μέρες το χρόνο. Γίνεται λοιπόν αντιληπτό, πως εκτός από τις υλικές καταστροφές και το οικονομικό κόστος από τις κλιματικές κρίσεις, το ανθρώπινο κόστος είναι ήδη υψηλό.
Επιπλέον, με βάση τις εξελίξεις των τελευταίων ετών, ο ΠΜΟ υπολογίζει πως η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της Γης είναι ήδη +1,2 βαθμούς σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, αλλά και ότι η άνοδος στον +1.5 βαθμό είναι πλέον υπόθεση 5-10 χρόνων.
Αυτό σημαίνει πως το επίπεδο που θεωρείται ένα ασφαλές όριο για την κλιματική σταθερότητα μπορεί να συμβεί πολύ νωρίτερα από τα τέλη του αιώνα, που είχε τεθεί σαν στόχος. Ακούμε, έτσι, συχνά τον ΓΓ του ΟΗΕ Γκουτέρες να αναφέρει ότι οι ενδείξεις των αρμόδιων υπηρεσιών των Ηνωμένων Εθνών δείχνουν πως η κλιματική αλλαγή βρίσκεται ήδη εκτός ελέγχου. Με βάση αυτά ο καθηγητής Λάλας ερωτάται αν οι τελευταίες Συμφωνίες του Παρισιού μπορούν πλέον να θεωρηθούν επαρκείς, αλλά και το κατά πόσον εφαρμόζονται σωστά έστω κι αυτές.
Τέλος, η ενεργειακή κρίση που ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2021 και ο πόλεμος στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 έχουν οδηγήσει την Ευρώπη, καθώς και χώρες σε άλλες ηπείρους που εισάγουν ενέργεια, σε βιαστικές λύσεις.
Επαναλειτουργούν μονάδες που χρησιμοποιούν άνθρακα, το φυσικό αέριο και τα πυρηνικά εργοστάσια χαρακτηρίζονται ως πράσινες μορφές ενέργειας έστω για ένα μεταβατικό διάστημα, δεσμεύονται μεγάλα ποσά για δημιουργία πολλαπλών υποδομών από σταθμούς υγροποίησης και αποϋγροποίησης LNG, γίνονται ή προγραμματίζονται νέες γεωτρήσεις, κατασκευάζονται καινούργιοι αγωγοί κλπ. Και το θέμα είναι κατά πόσον όλα αυτά συνάδουν με τις αποφάσεις για την πράσινη μετάβαση και τις μηδενικές εκπομπές CO2 έως το 2050/2060;
Πηγή: ΕΡΤ
