Με τις παρακολουθήσεις να βρίσκονται στο κέντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης εντός και εκτός Βουλής, το ζήτημα της λειτουργίας του κράτους δικαίου στην Ελλάδα τέθηκε επί τάπητος. Ειδικότερη έμφαση δόθηκε στη διασύνδεση της έννοιας του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας, η οποία πλήττεται από τις παρακολουθήσεις.
Πλην όμως οι μετέχοντες της σχετικής πολιτικής αντιπαράθεσης άφησαν εκτός σκηνής μια σοβαρή πτυχή του ζητήματος. Και αυτή δεν είναι άλλη από τις επιπτώσεις που θα μπορούσαν να έχουν οι καταγγελίες περί παραβίασης του κράτους δικαίου λόγω των παρακολουθήσεων στη διαδικασία εκταμίευσης των ευρωπαϊκών κονδυλίων εκ μέρους της Αθήνας, όπως τονίσαμε την Πέμπτη 26/1/2023 σεσυνέντευξή μας στοΚανάλι 1-Δημοτική Ραδιοφωνία Πειραιά.
Ως γνωστόν, ο Κανονισμός 2020/2092 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου «περίγενικού καθεστώτος αιρεσιμότητος για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης» καθορίζει στο άρθρο 4 παρ.1 ότι λαμβάνονται κατάλληλα μέτρα όταν διαπιστώνεταιότι παραβιάσεις των αρχών τουκράτους δικαίου σε ένα κράτος-μέλοςεπηρεάζουντη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση του προϋπολογισμού της Ένωσης ή την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης κατά τρόπο επαρκώς άμεσο. Στα μέτρα αυτά συμπεριλαμβάνονται και η αναστολή εκταμίευσης των διαφόρων ευρωπαϊκών κονδυλίων, η μείωση της προχρηματοδότησης, η αναστολή της έγκρισης ενός ή περισσοτέρων ευρωπαϊκών προγραμμάτων κ.λπ.
Ο ορισμός του κράτους δικαίου δίνεται από τον Ενωσιακό νομοθέτη στο άρθρο 2 του εν λόγω Κανονισμού, όπου επισημαίνεται ότι «ως κράτος δικαίου νοείται η αξία της Ένωσης που κατοχυρώνεται στο άρθρο 2 ΣΕΕ».
Μάλιστα, στο προοίμιο του εν λόγω Κανονισμού τονίζεταιμε νόημα ότι «το κράτος δικαίου απαιτεί όλες οι δημόσιες εξουσίες να ενεργούν εντός των ορίων που θέτει ο νόμος, σύμφωνα με τις αξίες της δημοκρατίας και του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως ορίζονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε άλλα ισχύοντα μέσα και υπό τον έλεγχο ανεξάρτητων και αμερόληπτων δικαστηρίων».
Επιπλέον, στην έκτη παράγραφο του προοιμίου διασυνδέεται η έννοια του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας, καθώς καθορίζεται ότι «ο σεβασμός του κράτους δικαίου είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον σεβασμό της δημοκρατίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατία και σεβασμός των θεμελιωδώνδικαιωμάτων χωρίς σεβασμό του κράτους δικαίου και αντιστρόφως».
Σε σχέση με τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, γνωστό ωςΤαμείο Ανάκαμψης, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η έγκριση και η εκταμίευση των κονδυλίων υπόκεινται στον παραπάνω Κανονισμό «περί γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητος» και ειδικότερα στην προϋπόθεση σεβασμού του κράτους δικαίου από τα κράτη-μέλη της ΕΕ-δικαιούχους του Ταμείου. Αυτό προκύπτει ρητά από το άρθρο 8 του σχετικού Κανονισμού για το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο καθορίζει: «Ο μηχανισμός υλοποιείται από την Επιτροπή με άμεση διαχείριση, σύμφωνα με τους σχετικούς κανόνες που θεσπίζονται σύμφωνα με το άρθρο 322 ΣΛΕΕ και ιδίως τον δημοσιονομικό κανονισμό και τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2092 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου».
Επομένως οι εκταμιεύσεις τόσο των επιχορηγήσεων όσο και των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης τελούν υπό τον όρο σεβασμού του κράτους δικαίου από τους δικαιούχους του Ταμείου, δηλαδή από τα κράτη-μέλη.
Σε εκτέλεση του παραπάνω Κανονισμού «περί γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητος» ήδη με απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ, η οποία δημοσιεύτηκε στις20 Δεκεμβρίου 2022, επιβλήθηκε στην Ουγγαρία λόγω μη σεβασμού του κράτους δικαίου αναστολή της εκταμίευσης του 55% των κοινοτικών κονδυλίων που δικαιούται από τρία Ταμεία της ΕΕ (eur-lex.europa.eu, 20/12/2022) συνολικού ύψους 6,3 δισ. ευρώ(eulawlive.com, 20/12/2022).
Στη συνέχεια τη σκυτάλη πήρε το Ελεγκτικό Συνέδριο της ΕΕ, το οποίο ανακοίνωσε ότι «άρχισε έλεγχο προκειμένου να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα της δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσον αφορά την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ από παραβιάσεις του κράτους δικαίου στα κράτη-μέλη» (www.eca.europa.eu, 23/1/2023). Και το κερασάκι στην τούρτα για να μην έχει κανείς πλέον οποιαδήποτε αμφιβολία περί του τι μέλλει γενέσθαι είναι η δήλωση του Ελεγκτικού Συνεδρίου ότι ο σχετικός έλεγχος «θα καλύψει τη δράση της Επιτροπής σε σχέση με δείγμα έξι χωρών: Βουλγαρία, Ελλάδα, Ιταλία, Ουγγαρία, Πολωνία και Ρουμανία», με ό,τι αυτό σημαίνει για τη μελλοντική εκταμίευση εκ μέρους της Ελλάδας των ευρωπαϊκών κονδυλίων που δικαιούται από το Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και το ΕΣΠΑ συνολικού ύψους 70 δισ. ευρώ για το διάστημα 2021-2027 (www.liberal.gr, 27/6/2022).
Καθόλου τυχαίο βέβαια, καθώς ήδη η PEGA, δηλαδή «η Εξεταστική Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη διερεύνηση της χρήσης του λογισμικού Pegasus και αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης» στο από 4/1/2023 σχετικό Σχέδιο Σύστασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προς το Συμβούλιο και την Επιτροπή (Έγγραφο B9-0000/2023) που συνέταξε η εισηγήτρια ΣόφιιντΒελντκαι το οποίο συζητήθηκε στις 24/1/2023 και αναμένεται να ψηφιστεί από την PEGA στα τέλη Απριλίου (www.euractiv.com,24/1/2023) διασυνδέει το ζήτημα των υποκλοπών με την κρίση του κράτους δικαίου (σελ.25)ζητώντας ουσιαστικά την ενεργοποίηση του παραπάνω «καθεστώτος αιρεσιμότητας του προϋπολογισμού για το κράτος δικαίου, ιδίως με την εξέταση των επιπτώσεων της χρήσης κατασκοπευτικού λογισμικού στη λογοδοσία για τις δημόσιες δαπάνες» (σελ. 26). Αυτό σημαίνει σε απλά ελληνικά την αναστολή εκταμίευσης ευρωπαϊκών κονδυλίων για όσες χώρες δεν σέβονται το κράτος δικαίου. Το θέμα αφορά και την Αθήνα, μιας και η εισηγήτρια του παραπάνω Σχεδίου Σύστασης της PEGA «καταλήγει στο συμπέρασμα ότι στην Ελλάδα έχουν σημειωθεί παραβάσεις και κακοδιοίκηση κατά την εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης» (σελ. 13),καλώντας την Ελλάδα πέραν των άλλων «να αντιστρέψει τη νομοθετική τροποποίηση του 2019 που έθεσε την ΕΥΠ υπό τον άμεσο έλεγχο του πρωθυπουργού».
Και σαν να μην έφταναν αυτά, το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu «μας κάνει από πάνω και πλάκα» προβάλλοντας με πηχυαίους τίτλους το γεγονός ότι «η PEGA απηύθυνε σχέδιο συστάσεων στην Ελλάδα σε σχέση με το σκάνδαλο των υποκλοπών» (www.aa.com.tr, 25/1/2023).
του Νότη Μαριά
Πηγή : karfitsa.gr
