Σαν σήμερα 15 Απριλίου 1941.
Η Βόρεια Ήπειρος, η οποία έχει για 3η φορά από τις αρχές του 20ού αιώνα Απελευθερωθεί από Ελληνικά Στρατεύματα (1912, 1915, 1940), εγκαταλείπεται (εισβολή των Γερμανών στην Ελλάδα).
Οι 3 Απελευθερώσεις της Βορείου Ηπείρου.
Μετά την απελευθέρωση των Ιωαννίνων (21 Φεβρουαρίου 1913) από τον τουρκικό ζυγό, ο Ελληνικός Στρατός Ελευθερώνει μία-μία τις πόλεις της Βορείου Ηπείρου μέχρι έξω από την Αυλώνα. Μερικές μάλιστα πόλεις της Βορείου Ηπείρου ανέκτησαν νωρίτερα την Ελευθερία τους (Χειμάρρα με τον Σπ. Σπυρομήλιο 5/10/1912, Κορυτσά με τον Παν. Δαγκλή 7/12/1912).
Στις 17 Δεκεμβρίου 1913 η Ιταλία και η Αυστροουγγαρία, εξυπηρετώντας δικά τους συμφέροντα, με το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας δημιουργούν για πρώτη φορά το Αλβανικό κράτος, περιέχοντας στα όριά του και τη Βόρειο Ήπειρο. Από τότε το Βόρειο τμήμα της Ηπείρου πέρασε στην ιστορία ως «Βόρειος Ήπειρος». Μάλιστα εκβιάζουν την Ελληνική κυβέρνηση να διαλέξει μεταξύ νησιών ανατολικού Αιγαίου και Βορείου Ηπείρου.
Το γεγονός αυτό ανάγκασε τον Βορειοηπειρωτικό Ελληνισμό να ξεσηκωθεί σε ένοπλη εξέγερση με αποκορύφωμα την ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ της Βορείου Ηπείρου στις 17 Φεβρουαρίου 1914. Σχηματίσθηκε Κυβέρνηση με Πρωθυπουργό τον Γεώργιο Χρηστάκη Ζωγράφο και Υψώνεται η Σημαία της Αυτονόμου Ηπείρου υποχρεώνοντας τους Αλβανούς να υπογράψουν στις 17 Μαΐου 1914 το Πρωτόκολλο της Κερκύρας.
Σύμφωνα με αυτό, αναγνωρίζεται Αυτονομία και Αυτοδιοίκητο της Βορείου Ηπείρου, Ελευθερία σχολείων, γλώσσας, θρησκείας και το δικαίωμα να έχουν οι Βορειοηπειρώτες δικό τους Στρατό και Χωροφυλακή.
Ονομάζεται η περιοχή «Ήπειρος» περιλαμβανομένων και της Χειμάρρας, Αργυροκάστρου, Αγ. Σαράντα, Κολωνίας, Λεσκοβικίου, Πρεμετής, Κορυτσάς κ.α. και οι κάτοικοι της ονομάζονται «Ηπειρώτες», όχι «αλβανοί».
Στη δεκαετία του 1930 ο εγκάθετος βασιλιάς Ζιώγου επιτέθηκε εναντίον της Ελληνικής Παιδείας. Οι Βορειοηπειρώτες προσφεύγουν στο δικαστήριο της Χάγης και δικαιώνονται (1935).
Στις 28 Οκτωβρίου 1940 στο πλευρό των Ιταλικών μεραρχιών εισέβαλαν και δύο αλβανικές εναντίον της Ελλάδος. Ο Ελληνικός Στρατός προήλασε και πάλι νικηφόρα στην Βόρειο Ήπειρο και έγινε δεκτός από τους Βορειοηπειρώτες ως Ελευθερωτής για 3η φορά.
Μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και την ήττα του Άξονα, η Ελληνική Κυβέρνηση ζήτησε στη Διεθνή Διάσκεψη Ειρήνης των 21 Εθνών στο Παρίσι (30/08/1946) την ένωση της Βορείου Ηπείρου με την Ελλάδα. Το ζήτημα παραπέμφθηκε – κατόπιν αντιδράσεων του Σοβιετικού Υπουργού Εξωτερικών Μολότωφ και άλλων κομμουνιστικών κρατών – στο Συμβούλιο Υπουργών των Εξωτερικών των Μεγάλων Δυνάμεων (Γαλλία, ΗΠΑ, Μεγ. Βρετανία, Ρωσία) που έγινε στη Νέα Υόρκη (4 Νοεμβρίου έως 12 Δεκεμβρίου 1946).
Το Συμβούλιο ανέβαλε τη λήψη αποφάσεων ως προς το Βορειοηπειρωτικό για μετά την υπογραφή της Συνθήκης Ειρήνης με την Αυστρία και την Γερμανία. Η συνθήκη ειρήνης με την Αυστρία υπογράφηκε στις 15 Μαΐου 1955 στην Βιέννη. Με την Γερμανία στις 12 Σεπτεμβρίου 1990 στην Μόσχα.
Το ζήτημα εκκρεμεί και ηχεί : “Λευτεριά στη Βόρεια Ήπειρο
